သင့္မီးဖိုေခ်ာင္မွ အစြမ္းထက္ ေဆးမ်ား

စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ေပးတဲ့ အဂၤါယားယံျခင္းမွသည္ တျခားက်န္းမာေရး ျပႆနာ တစံုတရာ ျဖစ္လာရင္ ကုသမႈခံယူဖို႔ ဆရာ၀န္ထံ ျပသမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ရပ္ကြက္ထဲရွိ ေဆးဆိုင္မွာ ေဆး၀ယ္မယ္ေပါ့။ အက်င့္လည္း ျဖစ္ေနၾကျပီေလ။ ဒါေပမဲ့ ဆရာ၀န္အလြယ္တကူ မရရွိႏိုင္တဲ့ ေက်းလက္ေဒသမ်ားမွာကေတာ့ ယခုေဖာ္ျပမဲ့ မီးဖိုေဆာင္တြင္ ရရွိႏိုင္တဲ့ ေန႔စဥ္သံုး အစားအစာမ်ားကို ေဆး၀ါးအျဖစ္ အသံုးခ်ႏိုင္တာ သိရင္ အက်ိဳးမ်ားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမိဳ႔ေန အိမ္ေထာင္စုမ်ားအတြက္လည္း ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ဘာမွမရွိတဲ့ ေဆးျမီးတိုမ်ားကို လြယ္လြယ္ႏွင့္ အသံုးျပဳႏိုင္တာေၾကာင့္ လူ မပင္ပန္းဘဲ ေငြကုန္ သက္သာေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးျမီတိုမ်ားလို႔ ဆိုလိုက္ေပမဲ့ သိပၸံနည္းက် အေနာက္တိုင္း ေဆးပညာက အစြမ္းအာနိသင္ရွိေၾကာင္း ေထာက္ခံခ်က္ျပဳထား တာကို ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။

၁။ ငရုတ္သီးႏွင့္ အိုဗာ၀ိတ္
ျမန္မာ အိႏၵိယႏွင့္ စင္ကာပူသားေတြက ဟင္းလ်ာမ်ားထဲမွာ ငရုတ္သီး ထည့္စားတတ္ၾကတယ္။ အမ်ားစုက ငရုတ္သီးကို ႀကိဳက္ၾကပါတယ္။ ယခုေတာ့ ငရုတ္သီး ပိုစားဖို႔ အေၾကာင္းရွိလာပါျပီ။ အေၾကာင္းကေတာ့ အေလးခ်ိန္တိုးျခင္းကို ျဖစ္ေစတဲ့ အဆီကို ငရုတ္သီးက ေလာင္ျမိဳက္ေစတဲ့ သဘာ၀ပစၥည္းတခု ျဖစ္လို႔ပါ။ ဒါ့အျပင္ ခံတြင္းေတြ႔မႈကို ဖိႏွိပ္ေပးတဲ့ ပစၥည္းလည္း ျဖစ္တယ္။ USA Weekend ဆိုတဲ့ သတင္းစာေစာင္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားတာကေတာ့ ငရုတ္သီး အပါအ၀င္ စပ္တဲ့ ဟင္းခတ္ အေမႊးအႀကိဳင္ ပစၥညး္ေတြက ဇီ၀ရုပ္တြင္း ျဖစ္ပ်က္မႈ (metadolism) ကို အရွိန္ျမန္ေစတယ္။ ပိုေနတဲ့ ကယ္လိုရီမ်ားကို ေလာင္ျမိဳက္ပစ္တယ္။ ခံတြင္းေတြ႔မႈကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါက ပူစပ္ပူေလာင္ အရသာကို ျဖစ္ေစတဲ့ ငရုတ္သီးထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ ပစၥည္းမ်ားထဲက တမ်ဳိးျဖစ္တဲ့ capsaicin ေၾကာင့္ပါပဲ။

ကေနဒါႏိုင္ငံ၊ လာဗယ္လ္ တကၠသိုလ္မွာ သုေတသန အသစ္အရ ငရုတ္သီး ေဆာ့စ္ႏွင့္ ထမင္း တည္ခင္း စားၾကတဲ့ သုေတသနထဲ ပါ၀င္သူမ်ားက ေန႔လယ္စာမွာ ကယ္လိုရီ ၂၀၀ ေလ်ာ့နည္းစားသံုးေၾကာင္း ႏွင့္ ငရုတ္သီး မစားသူမ်ားထက္ သေရစာ မစားဘဲ ပိုၾကာၾကာ ေနႏိုင္ေၾကာင္း ျပသခဲ့ပါတယ္။

၂။ ဒိန္ခ်ဥ္ႏွင့္ အဂၤါ ယားယံျခင္း
ဒိန္ခ်ဥ္ထဲမွာ ပါတဲ့ ဘက္တီးရီးယား ပိုးမ်ားက အူမႀကီးႏွင့္ အဆင္ေျပတဲ့အတြက္ က်န္းမာေရးအတြက္ ေကာင္းတဲ့ အစားအစာအျဖစ္ အသိမ်ားပါတယ္။ ဒီဘက္တီးရီးယားေတြကပဲ အဂၤါယားယံျခင္းကို ႏွစ္သိမ့္မႈေပး၊ သက္သာေစတယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုျဖစ္ရတာ ဆိုတာကိုေတာ့ အတိအက် မသိရွိရေသးဘူး၊ ဒါေပမဲ့ ယားယံျခင္းကို ျဖစ္ေစတဲ့ ပိုးမ်ားကို တိုက္ဖ်က္ပစ္တယ္လို႔ ယံုၾကည္ရတယ္-လို႔ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု Case Western Reserve ေဆးေက်ာင္းမွ အေရျပားအထူးကုႏွင့္ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာ တြဲဖက္ပါေမာကၡ ျဖစ္သူ ဂ်ာရြမ္းဇက္လစ္ထ္-က ေျပာပါတယ္။

၃။ ဂ်ံဳႏွင့္လုပ္ေသာ အစာ ႏွင့္ ရာသီမေပၚမီ ေရာဂါလကၡဏာ
ဟိုမုန္းမ်ား အျပင္ ေသြးထဲရွိသၾကားပမာဏ တည္ျငိမ္မႈမရွိလွ်င္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ ေတြ႔ရတတ္တဲ့ ဓမၼတာရာသီ မေပၚမီ လကၡဏာစုမ်ား (PMS) ျဖစ္ေပၚေစတယ္။ ေျဖရွင္းခ်က္အေနနဲ႔ ဂ်ံဳႏွင့္လုပ္တဲ့ အစာမ်ား (pasta) စားပါလို႔ ကေနဒါမွ ဓာတ္စာပညာရွင္ လက္စလီဘက္က ေျပာပါတယ္။ တကယ္လို႔ လစဥ္ ရာသီမေပၚမီမွာ စိတ္ေနစိတ္ထား ေျပာင္းလဲတာမ်ဳိးဆို ရာသီမလာမီ ႏွစ္ပတ္အလိုက စျပီး သင္စားတဲ့ ထမင္းပြဲတိုင္းမွာ pasta လိုမ်ိဳး ကာဗိုဟိုက္ျဒိတ္ ျမင့္မားစြာပါတဲ့ အစာက တ၀က္ခန္႔ ပါ၀င္ပါေစ၊ ကာဗိုဟိုက္ျဒိတ္မ်ားက စားခ်င္တဲ့အာသာကို ေျပေစရံုမက ေသြးထဲရွိ သၾကားဓာတ္ ပမာဏကို ပိုအခ်ိန္ၾကာၾကာ တည္ျမဲေစပါတယ္-လို႔ အဆိုပါ ဓာတ္စာပညာရွင္က ေျပာပါတယ္။

၄။ ဆယ္လ္မြန္ ငါးႏွင့္ စိတ္က်ေရာဂါ
စိတ္က်ေရာဂါ ခံစားေနရပါသလား၊ ဒါဆိုလွ်င္ သင့္ဦးေႏွာက္တြင္ အိုမီဂါ-၃ အဆီ အက္ဆစ္ နည္းေနလို႔ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဦးေႏွာက္ ဆဲလ္မ်ား တခုႏွင့္တခု ဆက္သြယ္ရာမွာ အဆိုပါ အက္ဆစ္မ်ား လိုေၾကာင္း၊ ယင္းအက္ဆစ္ဓာတ္ အရနည္းရင္ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္မ်ား အခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္မႈကို အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေစျပီး စိတ္က်ေရာဂါ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ယင္းအခ်က္မ်ားမွာ-
Archives of General Psychiatry စာေစာင္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္တယ္။

ေနာက္ေလ့လာမႈ တရပ္က အိုမီဂါ-၃ အဆီ အက္ဆစ္မ်ားက စိတ္ေနစိတ္ထားမ်ား (moods) ကို တည္ျငိမ္ေအာင္ ထိန္းေပးႏိုင္ေၾကာင္းႏွင့္ စိတ္က်ေရာဂါကု ေဆးမ်ား နည္းတူ ဦးေႏွာက္အတြင္း လႈပ္ရွားမႈကို ရပ္တန္႔ေနႏိုင္ေၾကာင္း ျပသထားတယ္။ ဒီအဆီမ်ားတဲ့ ငါးကို အမ်ိဳးမ်ိဳးအဖံုဖံု လုပ္စားႏိုင္ပါတယ္။ ဆာရွိမိ စတိုင္ (အစိမ္းစား)၊ အကင္၊ အဖုတ္၊ အေၾကာ္ အစရွိသျဖင့္ေပါ့။

၅။ ငွက္ေပ်ာသီးႏွင့္ ေမာပန္းျခင္း
အင္အား ကုန္ခန္းေနတာကို ျပန္ျဖည့္တင္းဖို႔ ကက္ဖင္းမပါတဲ့ အစားအစာ စာခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေကာ္ဖီ၊ ေခ်ာကလက္ေတြကို မယူလိုက္ပါနဲ႔၊ ငွက္ေပ်ာသီးကိုပဲ ကိုက္လိုက္ပါ။ သဘာ၀ရဲ႔ သေရစာျဖစ္တဲ့ ငွက္ေပ်ာသီးထဲမွာ သၾကားဓာတ္ သံုးမ်ိဳးႏွင့္ ဖိုင္ဘာေခၚ အမွ်င္မ်ား ပါ၀င္ေနပါတယ္။ သၾကားသံုးမ်ိဳး ဆိုတာကေတာ့ ဆူးခရို႔စ္ေခၚတဲ့ ၾကံသၾကား၊ ဖရပ္တို႔စ္ႏွင့္ ဂလူးကို႔စ္တို႔ပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တင္းနစ္ အေက်ာ္အေမာ္ ပိဆမ္းပရပ္စ္က အႀကိတ္အနယ္ပြဲေတြမွာ ခံႏိုင္ရည္ ဇြဲ ရွိေစဖို႔ ငွက္ေပ်ာသီးကို စားေၾကာင္း သိရတယ္။ ငွက္ေပ်ာသီးႏွစ္လံုး စားရံုႏွင့္ မိနစ္ ၉၀-ၾကာ အျပင္းအထန္ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ဖို႔ လိုတဲ့စြမ္းအင္မ်ိဳး ရရွိေစပါတယ္။

၆။ ေဆးလက္ဖက္ေျခာက္ႏွင့္ အေရျပား ယားယံေရာင္ရမ္းျခင္း
Oolong tea ေခၚ တရုတ္ေဆးလက္ဖက္ေျခာက္ရည္က စိတ္တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းမႈ ေပးရံုမက ေဆးေလာကမွာ အာရံုစိုက္စရာ အျဖစ္ အလ်င္အျမန္ ေရာက္ရွိေနပါတယ္။ ေဆးလက္ဖက္ေျခာက္မ်ားက တပိုင္းတစမွ်သာ အခ်ဥ္ေဖာက္ထားရေသးတဲ့အတြက္ ေရထဲ စိမ္လိုက္တဲ့အခါ အင္ဇိုင္းမ်ား ထုတ္ေပးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေရာင္မွာ အနက္ေရာင္ ေပါက္ေနတတ္တယ္။

ဂ်ပန္မွ ေလ့လာမႈတခုမွာ ေဆးလက္ဖက္ေျခာက္ရည္ကို တေန႔သံုးႀကိမ္၊ တပတ္ ႏွစ္ပတ္ၾကာ ေသာက္သံုးသူမ်ားမွာ အေရျပား ယားယံ ေရာင္ရမ္းျခင္း (atopic dermatitis) ကို သိသိသာသာ သက္သာေစေၾကာင္း ေတြ႔ရွိခဲ့တယ္။ လက္ဖက္ရည္က သိပ္ျပင္းလြန္းတယ္ ထင္ရင္ေတာ့ ႏို႔ ထည့္ေသာက္ႏိုင္ တယ္။ ႏို္႔ ထည့္ေသာက္လိုက္တဲ့ အတြက္ အာနိသင္ရွိ ပါ၀င္ ပစၥည္းေတြကို စုပ္ယူရာမွာ အဟန္႔အတား မျဖစ္ေစဘူးလို႔ ဒပ္ခ်္ သုေတသန ပညာရွင္ေတြက ဆိုပါတယ္။ ေဆးလက္ဖက္ေျခာက္ရြက္မ်ားကို ေရပူထဲ တမိနစ္မွ ငါးမိနစ္ စိမ္ထားရံုႏွင့္ ေသာက္လို႔ ရပါျပီ။

၇။ ခရမ္းခ်ဥ္သီးနွင့္ ကင္ဆာ
အေၾကာ္မ်ားကို ခရမ္းခ်ဥ္သီး ေဆာ့စ္ (စားျမိန္ရည္) ထဲ ႏွစ္ျမႇဳပ္ စားတတ္ၾကတယ္။ ခရမ္းခ်ဥ္သီးက ဘက္စံု သံုးႏိုင္တဲ့အသီး တမ်ိဳးပါ။ လူအားလံုးရဲ႔ လွ်ာ အရသာကို အႀကိဳက္ေတြ႔ေစတယ္။ ဒါထက္ ပိုအံ႔ၾသစရာ ေကာင္းတာက ကင္ဆာကို တိုက္ဖ်က္ႏိုင္စြမ္းပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါက ခရမ္းခ်ဥ္သီးကို အနီေရာင္ ျဖစ္ေစတဲ့ လိုက္ကိုပင္း (lycopene) လို႔ ေခၚတဲ့ ဆိုးေဆးတမ်ိဳးေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ လိုက္ကိုပင္းက အပင္က ရတဲ့အင္တီ ေအာက္ဆီဒင့္ ျဖစ္ျပီး ကင္ဆာတိုက္ဖ်က္ ပစၥည္းလို႔ လူသိမ်ားတဲ့ ဘီတာ ကာရိုတင္းထက္ေတာင္ အစြမ္းထက္ေသး၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အမ်ိဳးသား ကင္ဆာဌာန ဂ်ာနယ္ထဲက သံုးသပ္ခ်က္တခုမွာ ခရမ္းခ်ဥ္သီးမ်ားက ပရိုစတိတ္ ကင္ဆာ၊ အဆုတ္နွင့္ အစာအိမ္ ကင္ဆာမ်ားကို ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္း ရွိေၾကာင္း ခိုင္မာတဲ့ အေထာက္အထားမ်ားကို ေလ့လာမႈ ၇၀-ေက်ာ္ ျပသထားေၾကာင္း ဆိုပါတယ္။

၈။ ပ်ားရည္ႏွင့္ ရွနာ၊ ပြန္းပဲ့နာမ်ား
လူႀကီး လူငယ္မေရြး ႀကိဳက္ႏွစ္သက္တဲ့ ပ်ားရည္ကို လက္ဖက္ရည္ႏွင့္ ေရာစပ္ေသာက္ေသာက္၊ သူ႔ခ်ည္းပဲ ေသာက္ေသာက္ အရသာထူးတဲ့ ပ်ားရည္က အံ႔ၾသစရာေကာင္းတဲ့ ပိုးသတ္ႏိုင္တဲ့ အစြမ္းသတၱိ ရွိေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ ပ်ားရည္မွာ သၾကားဓာတ္ ျမင့္မားစြာ ပါ၀င္ေနတဲ့အတြက္ ေရေငြ႔ပါ၀င္မႈ နည္းတယ္။ ပရိုတင္းဓာတ္ ပါ၀င္မႈ နည္းတာေၾကာင့္ ႏိုက္ထရိုဂ်င္ပါတဲ့ ဘက္တီးရီးယားမ်ားကို ေသေစႏိုင္တယ္။ ဘက္တီးရီးယား ပြားမ်ားမႈကို တားျမစ္ေပးတယ္။

ေလ့လာမႈတခုမွာ ပဋိဇီ၀ေဆးမ်ားႏွင့္ မသက္သာတဲ့အနာမ်ားကို ပ်ားရည္ သုတ္လိမ္းေပးတဲ့အခါ အႀကိမ္အေတာ္မ်ားမ်ား သုတ္လိမ္းျပီးေနာက္ အနာက်က္လာတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရတာ ပ်ားရည္နဲ႔ အက္ဆစ္သတၱိ၊ အေျခာက္ခံ ပစၥည္းဂုဏ္သတၱိႏွင့္ ဘက္တီးရီးယားမ်ားကို သတ္ပစ္ႏိုင္တဲ့ inhibine ေခၚ ဓာတ္ပစၥည္းေၾကာင့္လို႔ သုေတသီတို႔က ယံုၾကည္ယူဆၾကတယ္။

၉။ သိေႏၶာဆားနွင့္ ဗိုက္နာျခင္း
ဆားက မေကာင္းသတင္းႏွင့္ ေက်ာ္ၾကားတယ္။ ေသြးတိုး ျဖစ္ေစတယ္။ ေရဓာတ္ကို ထိန္းထားတယ္ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းတာက အိႏၵိယ အာယုေဗဒ ေဆးက်မ္းေတြမွာ သိေႏၶာ ဆား (rock salt) ကို အစာမေၾက ေရာဂါအတြက္ ေဆးမ်ားေဖာ္စပ္ရာမွာ အေတာ္ေလးသံုးထားတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္-
အစာ မစားမီ ငါးမိနစ္အလိုမွာ ခ်င္းစိမ္းႏွင့္ သိေႏၶာ ဆားကို ေရာျပီး ၀ါးပါက အစာအိမ္ ျပႆနာမ်ားကို ေရွာင္ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။ အလားတူ ဇြန္း၀က္ခန္႔ သိေႏၶာ ဆားကို ေရပူ တဖန္ခြက္မွာ ထည့္ေဖ်ာ္ထားတဲ့ ေဖ်ာ္ရည္က ဗိုက္နာျခင္းကို ေပ်ာက္ေစရံုမက နာက်င္ျခင္းကိုပါ ဖယ္ရွားေပးႏိုင္တယ္။

၁၀။ ထမင္းရည္ႏွင့္ ၀မ္းေလွ်ာ ၀မ္းပ်က္
ကာလ၀မ္းေရာဂါ အျဖစ္မ်ားတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံအတြင္း ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႔က ေဆးဘက္ဆိုင္ရာ စမ္းသပ္ခ်က္မ်ား ျပဳလုပ္ရာမွာ ထမင္းရည္က ၂၄-နာရီအတြင္း ၀မ္းေလွ်ာျခင္းကို ရပ္တန္႔ေစႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႔ရတယ္။ ထမင္းရည္ထဲမွာ အဓိကေတာ့ starch ေခၚ ကစီဓာတ္အမ်ားဆံုး ပါ၀င္ျပီး အမိုင္ႏို အက္ဆစ္မ်ားႏွင့္ ဂလူးကို႔စ္ကို ပမာဏအားျဖင့္ ဂလူးကို႔စ္ေဖ်ာ္ရည္ထဲမွာ ပါတဲ့ ပမာဏထက္ ႏွစ္ဆ ထုတ္လႊတ္ေပးတယ္။ ဂလူးကို႔စ္ ဓာတ္ဆားေဖ်ာ္ရည္ ဆိုတာက ၀မ္းေလွ်ာျခင္းကို ရပ္တန္႔ေစဖို႔၊ အူမ်ားႏွင့္ ေသြးထဲမွာ အရည္မ်ား မွ်တေစဖို႔ ထိန္းညႇိေပးရာမွာ အထူးလို္အပ္ပါတယ္။ မိမိကိုယ္တိုင္ ထမင္းရည္ လိုခ်င္ရင္ေတာ့ ဆန္ အနည္းငယ္ကို ေရထဲ ထည့္ျပီး မိနစ္ ၃၀-မွ ၄၅ မိနစ္ အထိ ဆူေအာင္ တည္ပါ။ ျပီးရင္ ဆန္ကို စစ္ထုတ္ပစ္ပါ။ ေအးတဲ့အခါ ထမင္းရည္ကို ခ်င္းႏွင့္ ျဖစ္ေစ၊ ပ်ားရည္ႏွင့္ ျဖစ္ေစ ျမည္းႏိုင္ပါတယ္။ တေန႔လံုး တျမံ႔ဳျမဳံ႔ႏွင့္ ေသာက္ေပးပါ။

( ဦးလွျမင့္-ဂႏၶမာ )
( အပ်ိဳစင္-၂၀၀၅-ေအာက္တိုဘာလ )